Publiczna Szkoła Podstawowa
im. Jana Goetza Okocimskiego
w Okocimiu

(Materiały do wykorzystania przez wychowawców klas i nauczycieli (przygotowane prze B. Sala)

Nasze codzienne kłopoty i zmartwienia mogą być źródłem uciążliwego stresu, jeżeli niezbyt sobie z nim radzimy, może mieć negatywny wpływ na nasz układ odpornościowy i zwiększać ryzyko różnych chorób.

Ćwiczenie 1

Oszacuj ( na skali 1-7), czy te wydarzenia były dla Ciebie źródłem uciążliwego stresu, z którym niezbyt sobie radziłeś:

• Żle wykonałeś zadanie, za które byłeś odpowiedzialny,

• Ktoś Cię skrytykował lub zaatakował słownie, zwrócono Ci uwagę w nieprzyjemny sposób,

• Byłeś przez kogoś zawstydzony lub obwiniony,

• Kłóciłeś się z kimś,

• Czekałeś długo na przystanku,

• Coś zgubiłeś lub zepsułeś,

• Była zła pogada,

• Miałeś kłopoty finansowe,

• Dowiedziałeś się czegoś nieprzyjemnego,

• Spóźniłeś się do pracy,

• Rozpoznawanie trudnych sytuacji polega na

  1. Wstępnym oszacowaniu sytuacji – zobacz i zrozum.

     Tą sytuację możemy rozpoznać na dwa sposoby:

     I – jako zagrożenie, jako coś, co może nam zagrozić, spowodować straty

     II, – jako wyzwanie, szansę.

     Wstępna ocena sytuacji podlega silnemu wpływowi przekonań na temat siebie, świata, życia i innych ludzi. Nasze przekonania często są ukształtowane przez niekorzystne wydarzenia życiowe. Są źródłem nastawień lub uprzedzeń, które zniekształcają wstępną ocenę aktualnych sytuacji.

     Typowe przykłady zniekształcających nastawień:

  • Domaganie się aprobaty od innych,

  • Za wysokie oczekiwania,

  • Gotowość do obwiniania siebie i innych,

  • Nadmierny niepokój,

  • Unikanie dostrzegania trudności,

  • Zależność od innych,

  • Bezradność życiowa

    Zmiany niekorzystnej oceny wstępnej:

    - dokonywanie alternatywnych interpretacji sytuacji,

    - wymyślanie scenariusza jeszcze gorszej wersji wydarzeń w celu zobaczenia, „ że nie jest wcale tak źle, jak nam się na początku wydawało,

    - uwalnianie się od deprecjonujących etykietek osobistych,

    - dokonanie racjonalnych ocen i przygotowanie się wcześniej do trudnych sytuacji – potęga zdrowego i pozytywnego myślenia

     

     

  1. Wtórnej ocenie naszych możliwości:

     Intuicyjnie zwracamy nasze spojrzenie na samych siebie i pytamy, co my możemy z tym zrobić, czy wierzymy w siebie, czy uda nam się to rozwiązać.

     Ale niektórzy zaczynają uciekać i np. skupiają się wokół lęku.

     Wtórna ocena zasobów i możliwości to zastanawianie się na tym, co można w związku z sytuacją zrobić, którą oceniamy, jako trudną i stresową. Proces wtórnej oceny zależy w znacznym stopniu od poczucia kompetencji i skuteczności osobistej oraz poczucia wartości

  Typowe reakcje na trudne sytuacje to: dystansowanie się( złap perspektywę, zadbaj o poczucie bezpieczeństwa), konfrontacja ( zbliżanie się do sytuacji), samokontrola (opanuj się, pilnuj się, bądź uważny, kontrola swoich reakcji uczuć), poszukiwanie wsparcia u ludzi, akceptacja i odpowiedzialność (mocno poczuj odpowiedzialność za całą tą sytuację), planowe rozwiązywanie problemów ( możliwe szybko), ucieczka i unikanie ( krok do tyłu), pozytywna interpretacja sytuacji.

  Różne style radzenia sobie z trudnymi sytuacjami:

  1. Planowanie, myślenie, co zrobić, planowanie kolejnych kroków

  2. Odsuwanie konkurencyjnych zajęć

  3. Poszukiwanie wsparcia

  4. Pozytywna reinterpretacja ( okazja do zdobycia doświadczenia)

  5. Akceptacja okoliczności

  6. Zwrócenie się do religii

  7. Skupienie się na uczuciach i ich interpretacja

  8. Powściągliwość i zwiększona samokontrola

  9. Rezygnacja z działania

  10. Zaprzeczanie

  11. Korzystanie z alkoholu i innych substancji

   Trudności w radzeniu sobie, wysoka cena, jaką płaci się za błędy często pochodzi od tego, co ludzie z tym robią, Szkodzenie, przeszkadzanie sobie samemu:

  1. Robię różne dziwne rzeczy dla samej podniety,

  2. Nie dbam oto, co się ze mną stanie

  3. Nie korzystam z opieki lekarskiej, gdy jestem chory,

  4. Popełniam stale te same błędy

  5. Często spóźniam się

  6. Źle się odżywiam, nie szanuję siebie

      

  Obronne unikanie wyzwań życiowych to też przeszkadzanie sobie:

  Izolacja społeczna( unikanie ludzi), unikanie intymności (brak przyjaciół), unikanie ekspresji negatywnych uczuć, zwlekanie i odkładanie na później ( to może jeszcze poczekać), unikanie oceny i współzawodnictwa (porównywanie z innymi jest przerażające), dystansowanie się emocjonalne, unikanie zaangażowania zawodowego i finansowego, ucieczki.

  Elementy filozofii życia, które są pomocne.

  Elastyczność – twórz alternatywne sposoby radzenia, wymyślaj, a może tak - a może tak,

  Dalekowzroczność – wyobraź sobie odległe rezultaty, efekty swoich działań, zakorzeń swoją nadzieję,

  Racjonalizm – trafna, chłodna ocena sytuacji, własnych planów

  Osoby radzące sobie skutecznie w życiu charakteryzują się:

  1. Podchodzą do trudności z nastawieniem na sukces, poczucie kompetencji

  2. Podejmują odpowiedzialność za rozwiązywanie własnych problemów

  3. Wykorzystują wezwania, jako okazję do rozwoju ( więcej odwagi, wiary w siebie)

  4. Kontaktują się z wyzwaniami nie tracąc cierpliwości, humoru i nadziei

  Nad tymi umiejętnościami można pracować doskonalić je i rozwijać.

  Coś innego i przykrego Ci się wydarzyło